Kwiecień to miesiąc, w którym Mieszkańcy otrzymali indywidualne rozliczenie kosztów centralnego ogrzewania. Zgodnie z naszymi wcześniejszymi zapowiedziami, rozliczenia kosztów w roku 2024 dokonano w oparciu o zmienione zasady. Wywołują one jednak lawinę zapytań. Przedstawiamy ponownie wyjaśnienia, które – mamy nadzieję – pomogą naświetlić zasady, na jakich dokonano rozliczenia.
Obowiązujące przepisy prawne
Od 1 stycznia 2024 roku rozliczanie kosztów ogrzewania, lokali wyposażonych w nagrzejnikowe podzielniki kosztów, sporządzane jest na podstawie znowelizowanych przepisów prawa energetycznego oraz rozporządzeń wykonawczych, w tym Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 grudnia 2021 r. (Dz.U. 2021.2273 z późniejszymi zmianami). Nowe regulacje, narzucone przez ustawodawcę, wprowadziły m.in. konieczność określenia minimalnego i maksymalnego zużycia ciepła. Regulacje te mają na celu zapewnienie odpowiedniego rozłożenia kosztów ogrzewania w budynkach wielorodzinnych. Spółdzielnia nie ma wpływu na treść tych przepisów – ich wdrożenie jest obowiązkiem wszystkich spółdzielni mieszkaniowych w Polsce.
Nasz regulamin rozliczeń został zaktualizowany zgodnie z tymi wymogami i zatwierdzony przez Radę Nadzorczą w grudniu 2023 roku, o czym informowaliśmy na stronie internetowej spółdzielni w dniu 19 grudnia 2023 roku (KLIKNIJ TUTAJ), a o wprowadzonych zmianach w dniu 20 grudnia 2024 r. (KLIKNIJ TUTAJ) oraz na łamach „Informatora Spółdzielczego”.
Minimalne i maksymalne zużycie ciepła
Nowe przepisy wprowadziły obowiązek ustalenia minimalnego zużycia energii cieplnej, odpowiadającego utrzymaniu temperatur nie niższych niż temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszczeń, określonych na podstawie odrębnych przepisów. Natomiast zużycie maksymalne wynika z technicznej możliwości dostawy ciepła do lokalu mieszkalnego. W naszej Spółdzielni zużycie minimalne oblicza się jako 50% zużycia średniego w węźle ciepłowniczym miejskiej sieci cieplnej (lub lokalnego źródła ciepła – kotłowni gazowej) – zwane dalej jednostką rozliczeniową, natomiast zużycie maksymalne stanowi 250% zużycia średniego. Tworzą się zatem swoiste widełki. Poniżej tego poziomu jednostki podzielnikowe się dodaje, powyżej odejmuje, natomiast zużycie zarejestrowane wewnątrz tego przedziału nie powoduje korekt zużycia jednostek podzielnikowych.
Zakłada się, że jeżeli na Państwa rozliczeniu jest informacja o dodaniu jednostek podzielnikowych, to temperatura w lokalu była utrzymywana głównie dzięki ciepłu zgromadzonemu w bryle budynku, a nie pochodzącemu z grzejników, w które wyposażony jest lokal. Powyższe związane jest także z przenikalnością ciepła przez przegrody budowlane.
Z kolei informacja o odjęciu jednostek wskazuje na fakt, że nie było technicznych możliwości dostarczenia ilości ciepła, którą przypisano użytkownikowi.
Należy w tym miejscu nadmienić, że system dąży do wyeliminowania sytuacji, w których część lokali w budynku wykazywała zerowe zużycie na podzielnikach, co oznaczało w praktyce, że lokale takie ogrzewane były jedynie ciepłem z ogrzewanych części wspólnych, czy przenikającym przez przegrody z sąsiednich lokali, a w końcu z pionów grzewczych. Każde zmniejszenie wskazań podzielników, uwzględnianych w rozliczeniu części podzielnikowej kosztów ogrzewania, powoduje dla pozostałych wzrost udziału w kosztach ogrzania budynku, nieproporcjonalny do ilości rzeczywiście zużywanego przez nich ciepła.
Wielkości zużycia średniego, minimalnego i maksymalnego wyznacza się na podstawie sumy odczytów jednostek podzielnikowych w danym okresie rozliczeniowym, przy czym suma ta każdego roku będzie się zmieniać w zależności od temperatur zimowych, a co za tym idzie różnej konsumpcji energii cieplnej w lokalach mieszkalnych.
Wypadkowa korekt zużycia jednostek minimalnych i maksymalnych, wpływa w końcowym efekcie na ustalenie liczby jednostek zużycia w jednostce rozliczeniowej na innym poziomie. Najczęściej ulega on zwiększeniu, co powoduje jednocześnie obniżenie ceny jednostki podzielnikowej dla wszystkich uczestników systemu rozliczenia kosztów c.o.
Usytuowanie lokalu w bryle budynku
Podnosicie Państwo również inne, dodatkowe kwestie. Między innymi, że część lokali jest niezamieszkała - to prawda, nie wszystkie mieszkania są użytkowane (wówczas też mają doliczane jednostki podzielnikowe, jeżeli nie są standardowo ogrzewane). Jednak rozliczenie opiera się na średnim zużyciu w całej jednostce rozliczeniowej, do której przynależą poszczególne budynki. Oznacza to, że koszty są rozkładane na wszystkich mieszkańców enklawy, niezależnie od położenia konkretnego lokalu. Przepisy nie pozwalają na indywidualne wyłączenie Państwa lokalu z tego systemu.
Spotykamy się też z twierdzeniem osób z zerowym lub niskim zużyciem ogrzewania: „płacimy za sąsiadów”, jednak to od nich w dużej mierze pochodzi energia cieplna wprowadzona do budynku, która rozchodzi się też do innych lokali, czy części wspólnych. Uprawnione będzie zatem stwierdzenie, że ci właśnie sąsiedzi do tej pory płacili więcej niż powinni.
Porównanie z alternatywną metodą rozliczenia
Odnosząc się do Państwa zarzutów o niesprawiedliwość, przeanalizowaliśmy jak wyglądałoby rozliczenie oparte wyłącznie na podstawie powierzchni lokalu (bez podzielników – co i tak w obecnej sytuacji prawnej jest niemożliwe). Przy czym należy zaznaczyć, że zarzuty te stawiane są wyłącznie przez Mieszkańców z zerowym lub bardzo niskim zużyciem, którym dopisano jednostki podzielnikowe. Okazało się, że w zdecydowanej części przypadków Mieszkańcy ci ponieśliby opłatę za ogrzewanie jeszcze wyższą niż z dopisaniem jednostek. Średnio ta kwota byłaby wyższa o ok. 500 zł. Widać więc, że mimo doliczenia minimalnego zużycia, aktualna metoda jest dla Państwa korzystniejsza.
Sztywne jednostki minimalne i maksymalne?
Zwracamy uwagę na fakt, że nie można z góry określić jaka dokładnie liczba jednostek podzielnikowych będzie ustalona jako zużycie minimalne i maksymalne, gdyż jest to wypadkowa średniego zużycia w ciągu roku.
Jednocześnie informujemy, że ze względu na porównywalną zimę (jak do tej pory) średnie zużycie powinno być na zbliżonym poziomie. Niestety nie możemy tego powiedzieć o kosztach jednostkowych, gdyż zakłada się, że obecne ceny energii cieplnej mogą być uwolnione od 1.07.2025 r. (koniec tarczy rządowej), jak również prognozuje się wzrost od 1.07.2025 r. cen paliwa gazowego o ok. 20%.
Podsumowanie i stanowisko Spółdzielni
Tak jak zaznaczono na wstępie tego artykułu - nowe regulacje nakładają na nas OBOWIĄZEK stosowania określonej metodologii, w tym uwzględnienia minimalnego i maksymalnego zużycia ciepła. Ma to na celu sprawiedliwszy podział kosztów i zapobieganie zbyt znaczącym rozbieżnościom w kosztach ogrzewania w ramach poszczególnych jednostek rozliczeniowych. Decyzja ta nie wynika z arbitralnej woli Spółdzielni, lecz z konieczności przestrzegania prawa.
Obecny system nie oznacza też powrotu do rozliczeń po równo. Wciąż 40% kosztów jest rozliczanych na podstawie wskazań podzielników, co premiuje oszczędzanie energii. Minimalne zużycie wprowadzono, aby każdy lokal wnosił sprawiedliwy wkład w ogrzewanie budynku, zgodnie z wytycznymi ustawodawcy.
Warto także wspomnieć, że ew. eksploatacja – nieprawidłowa - lokali (otwarte grzejniki na poz. 5 przy otwartych oknach zimą) doprowadzi do wzrostu ceny wykorzystywanego ciepła w węźle, dla wszystkich użytkowników mieszkań, co wynika z prostych zależności matematycznych. Apelujemy do Państwa o zdroworozsądkowe podejście do problemu. Odrzucając naturalne, początkowe emocje towarzyszące niedopłacie, po zagłębieniu się w mechanizm rozliczenia, okazuje się, że intencje Ustawodawcy były dobre, być może zabrakło bardziej szczegółowych wytycznych w przytoczonych wyżej aktach prawnych. Zabrakło też kampanii informacyjnej prowadzonej przez Ministerstwo, przez co zrzuca się cały ciężar tych zmian na spółdzielnie mieszkaniowe, które nie dysponują specjalnymi środkami na ogólnopolskie kampanie informacyjne w massmediach.
Abstrahując od ww. konkretnych informacji i wypływających z nich refleksji – zwracamy Państwa uwagę na fakt, że główną przyczyną wysokich opłat za ciepło nie jest regulamin lecz galopujące wręcz ceny energii cieplnej czy gazu ziemnego. Od 2022 r. nastąpił wzrost taryf ciepła systemowego aż o 258%. Budzi to zdecydowany sprzeciw spółdzielni mieszkaniowych i było przyczynkiem do sporządzenia pisemnych protestów, skierowanych do premiera rządu oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, o czym informowaliśmy Państwa na bieżąco.
Propozycja wsparcia
Rozumiemy, że wynik rozliczenia zamykający się niedopłatą może być dla niektórych z Państwa obciążeniem finansowym. Informujemy, że zgodnie z regulaminem rozliczania kosztów ogrzewania, istnieje możliwość (na podstawie złożonego pisemnego wniosku) rozłożenia powstałej niedopłaty na nieoprocentowane raty. Wniosek o rozłożenie dopłaty na raty powinien być złożony w Spółdzielni w terminie 14 dni od daty otrzymania rozliczenia. Wówczas rata jest doliczana do comiesięcznych opłat eksploatacyjnych.
Hubert Łuczak
Dział Ekonomiczny
Foto: AI generated