W historii turystyki swarzędzkiej dzień 23 marca 2024 r. był dniem szczególnym. Jest on jubileuszem powstania 60 lat temu pierwszego koła PTTK w Swarzędzu i 40 lat temu Oddziału PTTK „Meblarz”. Dokładniej rzecz biorąc, rocznice – 61 i 41 lat, ale z powodu grożących jeszcze w 2023 ograniczeń związanych z COVID-em, obchody przeniesiono na rok bieżący.

Początki PTTK w Swarzędzu

Zorganizowana działalność PTTK w Swarzędzu zaczęła się od Koła nr 213, założonego w roku 1963 r. w Swarzędzkiej Fabryce Krzeseł m.in. przez Zygmunta Pacyńskiego, Alojzego Kostenckiego i Romana Kwapiszewskiego.

Zamiarem organizatorów ruchu turystycznego w Swarzędzu było przede wszystkim umożliwienie członkom i sympatykom aktywnego wypoczynku, a poprzez wycieczki autokarowe poznawanie kraju, w szczególności Wielkopolski. W owych latach wycieczki krajoznawcze jedno- i wielodniowe miały charakter integrujący społeczeństwo, a ponadto dostarczały uczestnikom sporo wiedzy historycznej i ciekawych przeżyć. Dla wielu ludzi były też jedyną dostępną formą uprawiania turystyki.

W połowie lat 70-tych wspomniane Koło liczyło już ponad 270 członków, rozrastało się wraz z rozwojem Swarzędzkich Fabryk Mebli aż do momentu powstania Oddziału PTTK. W dniu 23 stycznia 1983 r. odbył się w Swarzędzu Zjazd Założycielski, z udziałem 84 delegatów, na którym powołano Oddział Zakładowy PTTK „Meblarz” przy SFM, który po sprywatyzowaniu przedsiębiorstwa w roku 1990 przekształcono w Oddział miejski i w takiej formie działa do dziś. Zjazd dokonał wyboru Zarządu, który powierzył funkcję prezesa Marianowi Jaskule, a wiceprezesami zostali Tadeusz Januchowski i Zbigniew Odrobny, sekretarzem Stanisław Dworczak, a skarbnikiem Stanisław Mądry. Przewodniczącym Oddziałowej Komisji Rewizyjnej został Roman Radecki.
  W przyjętym programie Zjazd Założycielski przyjął dotychczasowe formy i metody działania. Program, bogaty w treści wychowawcze i historyczno-patriotyczne, realizowano przez solidnie przygotowane wycieczki krajoznawcze, rajdy, zloty i inne imprezy turystyczne. Te formy uprawiania turystyki spotykały się z dużym zainteresowaniem uczestników.

Szczególnie trudny okres w życiu Towarzystwa przypadł na lata tzw. transformacji, szczególnie na te pierwsze, kiedy często bez zastanowienia likwidowano wszystko, co miało „stempelek” sprzed roku 1989. Mimo występujących trudności, Oddział przetrwał najtrudniejszy czas i jest chyba jedyną „pamiątką” po SFM...

5 600 rajdów i imprez z udziałem 178 000 ludzi

W czasie ponad 60-letniej historii, działacze Oddziału zorganizowali ponad 5600 imprez z udziałem ok. 178 tysięcy osób, głównie w najbardziej popularnych dyscyplinach turystyki, tj. pieszej, kolarskiej, motorowej i górskiej.

Wśród tych 5600 wydarzeń, „Meblorze” zorganizowali wiele imprez, rzec można, firmowych; i tak:

• Zimowy Rajd Meblarzy, organizowany w rocznicę wyzwolenia Swarzędza spod okupacji niemieckiej (34 edycje),
• Rajd „Marzanna” (35 edycji),
• Rajd Samochodowy „O złoty korbowód” (48 edycji),
• Wielkopolski Rajd Przyjaciół Dębów Rogalińskich połączony z Amatorskim Plenerem Malarskim, organizowany przy współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Dębów Rogalińskich w Rogalinku (29 edycji),
• Rajd Niepodległości 11 Listopada (34 edycje).

Dużym zainteresowaniem cieszą się wycieczki autokarowe, jedno- i wielodniowe, szczególnie ulubione przez turystów-seniorów. W latach 2009-2024 zorganizowano 33 takie wycieczki, w tym trzy zagraniczne: na wyspę Bornholm, na Łużyce i do Berlina. Wzięło w nich udział ponad 1500 osób.

Zdolności organizacyjne działaczy były wielokrotnie dostrzegane przez jednostki nadrzędne, które zlecały Oddziałowi organizowanie imprez o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim, m.in.:

• w roku 1977 – Zlotu Turystów Wielkopolski w Poznaniu,
• w roku 1984 – Wielkopolskiego Zlotu Przodowników Turystyki Pieszej w Zaniemyślu,
• w roku 1985 – XIV Ogólnopolskiego Wysokokwalifikowanego Rajdu Pieszego „Wielkopolska 84”,
• w roku 1985 – XIV Zjazdu Przodowników Turystyki Motorowej w Zaniemyślu,
• w roku 1996 – Ogólnopolskiego Zlotu Honorowych Członków PTTK w Poznaniu,
• w roku 2018 – Krajowej Konferencji Aktywu Turystyki Motorowej w Uzarzewie,
• w roku 2019 – Wielkopolskiego Przedkongresowego Sejmiku Krajoznawczego, organizowanego przed Kongresem Krajoznawstwa Polskiego.
  
  

PTTK to ludzie; działacze i turyści

Dorobek Oddziału jest znaczący, a wszechstronna działalność była możliwa dzięki grupie oddanych działaczy, wśród których znajdują się m.in.:
Aleksander Anioła, Stanisław Mądry, Bronisław Firlik, Marian Jaskuła, Włodzimierz Lehmann, Leszek Pawlak, Aleksandra Michalak, Regina Żurek, Kazimierz Baranowski, Marian Tyniec, Bogumiła Chuda, Maria Skorupińska, Krystyna Adamczak, Tadeusz Januchowski, Antoni Grajek, Stanisław Cisak, Stanisław Dworczak, Zygmunt Jóźwiak, Zenon Klorek, Henryk Skubiszak, Ryszard i Elżbieta Dobrzyńscy, Renata Pawlicka, Roman Radecki, Bernard Rogowicz, Zbigniew Cygan, Alfred Anioł, Elżbieta i Grzegorz Domżałowie, Jan Mrula, Rafał Socha, Joanna Koralewska, Elwira Socha, Wiesława Wypychowska, Roman Brust, Jan Łamek, Eugeniusz Kaczmarek, Janusz Żygadło, Szymon Jonak, Roman Kwapiszewski, Zbigniew Odrobny, Lucjan Łukaszyk, Stanisław Cisak, Henryk Dobrogojski, Eugeniusz Wilk, Stefan Mikołajczak, Zbigniew Wiśniewski, Jarosław Talarczyk, Jan Jaświłowicz, Krystyna Krzyżaniak, Eugenia Jaskułowa, Joanna Wachowska, Maciek Dobrzyński, Martin Jagsch, Czesław Czyżewski, Piotr Osiewicz i wielu, wielu innych…

Wielu z nich już nie żyje ale pozostają we wdzięcznej pamięci ich następców.

Docenienie działalności „Meblarza”

Działalność Oddziału była wielokrotnie dostrzegana przez władze PTTK i administrację państwową. Świadczą o tym nadane Oddziałowi, m.in.: Medal Kazimierza Kantaka, Puchar Naczelnika miasta i gminy Swarzędz, Puchar Prezydenta miasta Poznania, Złota Honorowa Odznaka PTTK, Medal Franciszka Jaśkowiaka oraz liczne dyplomy uznania nadane przez różne instytucje i organizacje.

Swego rodzaju ukoronowaniem działalności Oddziału było nadanie godności Członka Honorowego PTTK Marianowi Jaskule (w roku 2005) oraz uhonorowanie Go tytułem „Zasłużony dla miasta i gminy Swarzędz”, nadanym przez Radę Miasta i Gminy Swarzędz w roku 2010. Zjazd Oddziału w roku 2009 podjął decyzję o nadaniu Marianowi Jaskule tytułu Honorowego Prezesa Oddziału. Marian Jaskuła, pełniąc przez ponad ćwierć wieku funkcję Prezesa Zarządu Oddziału, wywarł wielki wpływ na jego działalność; jednak najważniejszą Jego zasługą było przeprowadzenie Oddziału przez trudny czas przemian na początku lat dziewięćdziesiątych. Zakończyło wtedy działalność wiele potężnych oddziałów, a „Meblarz” pozostał.
   W roku bieżącym tytuł „Zasłużonego dla Miasta i Gminy Swarzędz” otrzymał kolejny członek Oddziału Antoni Kobza.

 Liczna grupa działaczy otrzymała odznaczenia państwowe, resortowe i organizacyjne za wniesiony wkład pracy społecznej w dokonania Oddziału w minionym okresie.
Aktywność członków Oddziału nie ograniczała się tylko do „swego podwórka”. Środowisko „Meblarza” było reprezentowane na IV i V Kongresie Krajoznawstwa Polskiego, a prezes Oddziału Marian Jaskuła w latach 1985-1997 w XI, XII i XIII kadencji był członkiem ZG PTTK; od 1992 roku wiceprezesem Wielkopolskiej Korporacji Oddziałów PTTK. Ryszard Dobrzyński przez wiele lat był wiceprzewodniczącym Komisji Turystyki Motorowej ZG PTTK.

Działalność Oddziału była tematem licznych artykułów prasowych w prasie regionalnej i organizacyjnej np. w piśmie zakładowym SFM „Segmenty”, „Ilustrowanym Kurierze Polskim”, „Głosie Wielkopolskim”, „Gazecie Poznańskiej”, w kwartalnikach „Wielkopolska”, „Gościniec” i „Znad Warty”, w „Tygodniku Swarzędzkim” i „Prosto z Ratusza” oraz w innych czasopismach i wydawnictwach. Wielokrotnie można było słuchać i oglądać „Meblarza” w Telewizji STK.

Podziękowania za wsparcie

Odniesione przez Oddział sukcesy nie byłyby możliwe, gdyby nie pomoc licznych organizacji i instytucji wspierających jego działalność. Przede wszystkim Burmistrza i Rady Miasta i Gminy Swarzędz – bez względu na prezentowaną aktualnie opcję „od lewa do prawa”, Spółdzielni Mieszkaniowej w Swarzędzu, Muzeum Przyrodniczo-Łowieckiego w Uzarzewie, Skansenu Pszczelarskiego w Swarzędzu, Towarzystwa Przyjaciół Dębów Rogalińskich w Rogalinku, leśników z Nadleśnictw w Pniewach i Czerniejewie oraz wielu, wielu innych.

Swarzędzkie trzy w jednym

Warto zauważyć, że bogatą historię Oddziału tworzyli ludzie, którzy w większości byli członkami PTTK, ale jednocześnie członkami Spółdzielni Mieszkaniowej w Swarzędzu i pracownikami Swarzędzkich Fabryk Mebli… To takie symboliczne „trzy w jednym”.

Kulminacyjnym momentem obchodów 40/60-lecia było odsłonięcie w dniu 23 marca 2024 tablicy pamiątkowej Mariana Jaskuły na budynku b. biurowca SFM w Swarzędzu przy ul. Poznańskiej, ufundowanej przez władze miasta i gminy Swarzędz, jak również spotkanie okolicznościowe z udziałem wielu znakomitych gości.

Prezes Zarządu Oddziału
Piotr Osiewicz

Uroczystości jubileuszowe PTTK "Meblarz" - 23 marca 2024:

Foto: H. Staniewska, I. Paprzycka